Historia Vita Memoriae

kaponir

Muszę zgodzić się z kolegą tw, kilkakrotnie maszerując wzdłuż betonowego szlaku pomiędzy Kołodziejami i Maliszewem spotkałem się z relacjami "tamżebylców" o ucieczce żołnierzy z linii umocnień, tak jak z tym, że to sami żołnierze wykończyli Raginisa w schronie dowodzenia. Boli, ale to także jest element naszej historii. :oops:

von reuffen

Panowie, owszem, chcieli go sądzić. Ale przecież potem był kapitanem w wileńskim zgrupowaniu AK? Zapomnieli o dezercji?

A może po prostu, odcięty od dowódcy odcinka - Raginisa - sam zdecydował o wycofaniu swoich otaczanych i wgniatanych w ziemię żołnierzy? Przecież nie zadekował się gdzieś na wsi, nie zwiewał do domu, tylko zebrał rozsypany oddział i wrócił do walki pod Białymstokiem?
Może inaczej to wyglądało z perspektywy 1939 roku, a inaczej z 2007?
Kapania wrześniowa to ciąg chaotycznych odwrotów, rozproszeń, samowolnych decyzji. Nie bardzo rozumiem, jak można nazwać hurtem dezerterami wszystkich tych, którzy uciekli/wycofali się/byli wyparci z linii obrony? To co, 150 ludzi zasłużyło na kulkę w łeb, a jeden Raginis bohatersko wypełnił rozkazy? A może to on był fanatykiem?
Czy żołnierz musiał zginąć pod Wizną, by nie nazwali go po latach tchórzem i dezerterem?

Owicz, coś chciałeś dodać do swojej zagadki?

tw

Kiewlicz porzucił swój obiekt, zanim jeszcze Niemcy podeszli na odległość szturmową, tłumacząc to kontuzją. Z takim "zapałem" wracał do walki, że minął pododdział piechoty, szykujący się do dalszej obrony i pomaszerował wprost do Białegostoku (zresztą wbrew otrzymanemu w międzyczasie rozkazowi). Uciekł, mimo że był oficerem służby stałej i to wojsk fortecznych. Dowódca pododdziału piechoty, oficer rezerwy - nauczyciel, pozostał na pozycji i poległ. To chyba nie wymaga komentarza.

W wileńskiej AK nic nie wiedziano o jego wrześniowej postawie.

Nie zamierzam szerzyć kultu poległych bohaterów. Nie widzę jednak usprawiedliwienia dla dezerterów, którzy na pozycję "Wizna" wracali dopiero długo po wojnie, wypinając piersi pod ordery.

tw

darecki

Szczególnie zainteresowała mnie kwestia kpt. Raginisa...

Takie info znalazłem...

"Kapitan Raginis urodził się 27.06.1908 w Dyneburgu na Łotwie, ukończył Szkołę Podchorązych w Ostrowi Mazowieckiej, w 1939 w formie wyróznienia dostał awans na kapitana i został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na odcinek "Sarny". W ramach mobilizacji
dnia 2 września 1939 roku został mianowany dowódcą odcinka „Wizna” i został podporządkowany dowódcy twierdzy Osowiec podpułkownikowi Tadeuszowi Tabaczyńskiemu. Zadaniem Raginisa było zamknięcie przeprawy, na rzekach Narew i Biebrza, w granicach odcinka. W chwili objęcia dowodzenia Raginis dysponował następującymi siłami:
• 8 kompania strzelecka 135 pułku piechoty, wzmocniona plutonem ciężkich karabinów maszynowych – dowódca kapitan Schmidt
• 3 kompania ciężkich karabinów maszynowych batalionu fortecznego Osowiec – dowódca kapitan Władysław Raginis
• bateria artylerii pozycyjnej ( dwa plutony armat 76 mm) – dowódca porucznik Brykalski
• 136 rezerwowa kompania saperów
• pluton artylerii piechoty z 71 pułku piechoty
• pluton zwiadowców konnych 135 pułku piechoty
• pluton pionierów 71 pułku piechoty
Łączny stan osobowy wynosił 20 oficerów i 700 szeregowców, uzbrojonych w sześć dział lekkich, dwadzieścia cztery ciężkie karabiny maszynowe, osiemnaście ręcznych karabinów maszynowych, dwa karabiny przeciwpancerne.
Razem z dowódcą odcinka "Giełczyn", porucznikiem Stanisławem Brykalskim, powzieli wzajemną przysięgę, że żywi nie oddadzą powierzonej im pozycji.
Między 7 a 10 września na samotne oddziały pod dowództwem kapitana Raginisa wyszły cztery wielkie jednostki niemieckie z XIX Korpusu Pancernego pod dowództwem generała Heinza Guderiana - 20 Dywizja Zmotoryzowana, Brygada Froteczna Lotzen, oraz 3 i 10 Dywizja Pancerne, razem siły niemieckie liczyły około 42 000 żołnierzy, w tym ponad 1200 oficerów. Dywizje niemieckie posiadały następujące uzbrojenie: 350 czołgów, 108 haubic, 58 dział lekkich, 195 dział przeciwpancernych, 108 moździerzy, 188 granatników, 288 ciężkich karabinów maszynowych, 689 ręcznych karabinów maszynowych. Przewaga w ludziach wynosiła 60:1 na korzysc Niemców.
Kombinowany oddział kapuitana Raginisa bronił umocnień i tyłów całej armii polskiej pozbawiony łączności i pomocy własnego dowództwa między 7 a 10 września zatrzymując owe sześćdziesięciokrotnie przeważające siły niemieckie. Mimo przewagi Niemcy musieli wyrzynać załogę po zalodze, schron po schronie. Porucznik Stanisław Brykalski dopełnił swojej przysięgi 9 września, zginął na stanowisku bojowym, kiedy nie dało się więcej strzelać ze schronów, pozbawionych wentylacji i wyniesiono broń do okopów.
U Niemców rosła rycerska irytacja, którą obrazowo opisuje jeden z obrońców odcinka "Kurpiki" Kapitan Wacław Schmidt : „ Około godziny 15 straciłem pierwszy ckm i zostałem tak oślepiony, że straciłem wzrok. Do godziny 18 nieprzyjaciel uszkodził wszystką broń maszynową w obiekcie, raniąc ciężko mnie i pięciu szeregowców. Stan rannych w jednej zupełnie ciemnej izbie wśród stłoczonych dwudziestu sześciu ludzi stale się pogarszał, broni maszynowej już nie było… Zdecydowałem się poddać obiekt. Każdy żołnierz jak również i ranni, który wydostał się przez wyjście zapasowe został przez żołnierzy niemieckich dotkliwie skopany i pobity. Wychodząc przedostatni ze schronu dostałem postrzał w głowę z pistoletu. Następnie gdy straciłem świadomość, zostałem jak mi opowiadano skopany.”

10 wrzesnia koło południa generał Heinz Guderian miał ostatecznie dosyć. Zirytowany do granic wytrzymałości niemieckiego oficera postanowił zaszantażować polskiego dowódcę - albo ostatni schron na Strękowej Górze się podda, albo po zdobyciu schronu wszyscy obrońcy, cali i ranni, także ci wzięci wcześniej do niewoli zostaną rozstrzelani. Dał na to może nawet słowo honoru oficera wehrmachtu, kto wie.

I wtedy kapitan Raginis - wcześniej tego samego dnia ciężko ranny odłamkami pocisku artyleryjskiego w głowę i tułów - podejmuje decyzję."

Żródło: http://radek-kirschbaum.blog.pl/

Może skompletujemy relację na temat walk na tej pozycji?

pozdrawiam

Owicz

Niestety, pomimo szeregu wątpliwości co do wypowiedzi kol. tw nie jestem w stanie podjąć tematu. Odnośnie spraw północnych mam stosunkowo mało materiałów. Przy okazji jednak chciałbym spytać ... na początku tego roku otrzymałem wiadomość, że ma się pojawić nowa publikacja na temat obrony odcinka Wizna prezentująca między innymi "sprawę porucznika Kiewlicza". Czy może kol. tw wie coś na ten temat? A może to sam kol. tw ...? W każdym razie byłem zainteresowany tą publikacją, niestety od tamtego czasu ... cisza.

Kiewlcz więc uciekł z niewoli ... i jakiś czas później wstąpił do AK pełniąc tam funkcję dowódcy brygady "Żejmiana". Przybrał pseudonim "Wujek" ...

tw

Przyznaję się do ojcostwa tej książki. Praca nad nią nieco się przeciągnęła, ale jest już na ukończeniu. Będzie tego jakieś 500 stron z setką archiwalnych fotografii, a także sporą ilością map i rysunków.

tw

darecki

znalazłem informację taką:

"...Druga droga prowadziła w przeszłość, w której Królikiewicz szukał postaci tragicznych, uwikłanych w historię, pełnych sprzeczności, walczących i często przegrywających. To kapitan Raginis z dyplomowego filmu "Wierność", legendarny obrońca Wizny z 1939 r., który wysadził się w swoim bunkrze, nie chcąc poddać się Niemcom..."

Królikiewicz był Autorem filmów również na temat legendy jednego z przemyskich fortów, stworzył bardzo ciekawy materiał o oprawcy z Katynia.. Nie wypowiadam się na temat faktów, które prezentował. Interesuje mnie ten materiał o Raginisie. Gdzie był kręcony? Może ktoś z Was to ma w swoich zbiorach? Jeśli nie to napiszę do reżysera, ma swoją stronę w necie z tego co pamiętam...

pozdrawiam

tw

"Wierność" Królikiewicza to film krótki, bodajże 12-minutowy. Został nakręcony w 1969 r., oczywiście w okolicach Wizny (nad Narwią oraz na wzgorzu 126). Każdy, kto będzie spodziewał się po "Wierności" typowego filmu dokumentalnego, przeżyje rozczarowanie. To nie jest ani historia walk pod Wizną, ani też film biograficzny o kpt. Raginisie.

paramedmir

Czy ten film był w ok września emitowany w TV Białystok?Nie wiem czy o tym samym filmie piszę Przez przypadek obejrzałem i jeden fragment mam nadzieję dobrze zapamiętałem:grupa kombatantów ,uczestników zdarzeń,żołnierzy siedzi w schronie i każdy opowiada o swoich przeżyciach z września 39 pod Wizną trzymając w dłoniach zapaloną świeczkę,a schronem o którym piszę okazał się schron z Nowogrodu przy moście widać było charakterystyczną tablicę pamiątkową przy wejściu.Autor pewnie z braku zachowanych schronów w Wiżnie skorzystał z obiektu w Nowogrodzie.

A tak może trochę z innej beczki.Rozmawiałem kiedyś ze starszym mieszkańcem wsi Maliszewo(Łynki lub Perkusy)
z okresu wojny zapamiętał lotnicze bombardowanie i spalenie wsi które wraz z rodziną przeczekali leżąc na poletku kartofli.A z okresu przedwojennego budowę fortyfikacji w której uczestniczyli mieszkańcy okolicznych wiosek i byli bardzo dobrze opłacani(za kilka dniówek można było kupić -buty )

darecki