Historia Vita Memoriae

[darecki]

Poniżej przedstawiamy jedynie streszczenie artykułu. Więcej informacji na temat naszego czasopisma można znaleźć pod adresem: http://4historie.pl/przedsprzedaz-numeru-12015/

Sascha Sabien
Pierwszy etap budowy Pozycji Pomorskiej w świetle dokumentów z federalnego archiwum wojskowego we Freiburgu

Przedstawiane do tej pory w literaturze przedmiotu rozważania, przesuwają datę budowy pierwszych obiektów Pozycji Pomorskiej na rok 1932. Stawiają również jako pewnik częściowe zaprzestanie prac w roku 1933. Autor krytycznie podchodzi do dotychczasowych ustaleń i opisuje początki budowy umocnień wnikliwie analizując dostępne materiały źródłowe oraz zachowane relikty umocnień w terenie. Przedstawia konkretne konstrukcje i powiązuje je z opisami w dokumentach źródłowych.

Zapraszamy do dyskusji nad tematem w niniejszym wątku.

[Arkady]

Z dużym zaciekawieniem czekałem na ten artykuł i dla mnie jest on jednym z ciekawszych w tym numerze. Chyba wystarczająco wyjaśnia przebieg i planowanie budowy Pozycji Pomorskiej w latach 1930-1933. Dotychczas panowało niemałe zamieszanie odnośnie tego okresu, a w wielu publikacjach krążyły sprzeczne informacje.

Pomimo niezaprzeczalnych zalet tekstu, jedna sprawa wymaga sprostowania, a inne wzbudziły moje wątpliwości, które chciałbym zasygnalizować.

Mianowicie Autor w kolejnej swojej publikacji wspomina o obiektach (Pr. West 5 i Pr. Ost. 7) z tzw. kazamatą pancerną, w której jak podaje, zastosowano czołową płytę grubości 15 cm (s. 56, przedostatni akapit). Jako że w przypisie pojawia się odniesienie do artykułu z pierwszego numeru 4H, którego jestem współautorem, tym bardziej czuję sie zobowiązany do sprostowania.
Obiekt Pr. Ost 7 miałem okazję zbadać po publikacji przewodnika Marcina Dudka „Fortyfikacje Wału Pomorskiego w okolicy Wałcza", gdzie podał informację, że w schronie zamontowana była „rzadko spotykana odmiana ze stropem pogrubionym do 15 centymetrów". Po weryfikacji w terenie okazało się, że pancerz jest istotnie starego typu, ale ze stropem i płytą pionową grubości 10 cm. Być może Marcin Dudek zanadto zasugerował się wspomnianym wcześniej artykułem o Pozycji Lidzbarskiej, gdzie bodajże po raz pierwszy opublikowaliśmy informacje o kazamacie z 15 cm stropem.
Autor nowego artykułu popełnił niestety dubeltową pomyłkę zamieniając pogrubiony strop na płytę czołową, który jak wspomniałem miał jednak typową grubość 10 cm.
Schronu Pr. West. 5 nie badałem tak wnikliwie jak poprzedniego (w przewodniku MD nie było mowy o nietypowym pancerzu), jednak tam też nie stwierdziłem pogrubionego stropu.
Wg mojej wiedzy nie udało się mimo wszystko potwierdzić zastosowania kazamaty pancernej ze stropem pogrubionym do 15 cm na Pozycji Pomorskiej.

Kolejną sprawą, na którą chciałbym zwrócić uwagę to informacja z tego samego akapitu na s. 55 o łączeniu obiektów bojowych z kazamatą pancerną z ukryciem dla piechoty. Jest to moim zdaniem błędny wniosek. Być może patrząc na rzut poziomy schronu można odnieść takie wrażenie, ponieważ mamy we wspomnianych obiektach (S.5, Pr. West 5, Pr. Ost 7 i 11) dodatkową izbę. Jednak jej istnienie wynika ze specyfiki izby bojowej osłoniętej kazamatą pancerną, której wymiary nie pozwalają na stałe bytowanie obsługi, tak jak ma to miejsce w przypadku schronów z płytą czołową. Tam izba pełni funkcję socjalno-bojową, a w obiektach z kazamatami funkcje te zostały siłą rzeczy rozdzielone. Dobrze to widać w nowszych obiektach (np. z lat 1935-36), gdzie większa standaryzacja pozwala na łatwiejsze porównanie obiektów bojowych bez i z izbą dla drużyny.

Miałbym także małe uwagi odnośnie części rysunkowej. Rzuty poziome schronów są starannie wykonane i w dużej części niepublikowane wcześniej, tudzież znacznie weryfikują starsze publikacje. Niemniej jednak dostrzegłem kilka nieścisłości w rysunku schronu Pr. Ost. 11. Wg moich pomiarów zewnętrzna ściana boczna izby bojowej została pogrubiona do 130 cm. Na pocieszenie dodam, że nie wyłapał tego także Marcin Dudek (upewniłem się o tym przy odkopywaniu rzeczonej ściany ).
Czytelność rysunków poprawiłoby zastosowanie standardowych symboli i oznaczeń architektoniczno-budowlanych takich jak kierunki biegów schodowych, kierunki otwierania drzwi, rozróżnienie linii zrzutowanych na płaszczyznę przekroju. Dodałbym też uwagę, którą sam otrzymałem od kolegi Owicza (a którą zamierzam wprowadzić w swoich przyszłych rysunkach) o ujednoliceniu orientacji rzutów względem „frontu”, ewentualnie wg wejścia do obiektu.

Ostatnia mała sprawa to wątpliwość odnośnie tłumaczenia terminu Armierungsausbau. Autor na s. 51 podaje jako „tzw. zbrojenia w czasie wojny”. O ile sens jest tu oddany to czy nie lepiej byłoby zastosować chyba przyjęty w innych publikacjach termin „rozbudowa mobilizacyjna”, ewentualnie (gorszy moim zdaniem) „rozbudowa uzbrojeniowa”?

Mam nadzieję, że długość postu nie będzie kojarzona ze skalą uwag. W kontekście artykułu i informacji tam zawartych to jedynie polemika na dość poboczne wątki, które akurat są mi bliskie i pozwoliłem sobie je zamieścić. Może na przyszłość się komuś przydadzą.

[Owicz]

[darecki]

Raczej w przypadku tego terminu mamy do czynienia nie tyle z akceptacją stosowania tego terminu, co z pominięciem tego przy korekcie...

Uwagi Arkadego jak najbardziej słuszne